Crna Gora ulazi u novu eru digitalizacije energetskog sektora. Uvođenjem pametnih brojila druge generacije (2G), zemlja pravi važan korak ka modernizaciji elektroenergetskog sistema i potpunom usklađivanju sa evropskim standardima, saopšteno je iz Crnogorskog elektrodistributivnog sistema (CEDIS).
Projekat koji će se realizovati uz podršku Evropske banke za obnovu i razvoj (EBRD) označava prelazak sa zastarjelih mjernih tehnologija na interoperabilna rješenja koja omogućavaju transparentnost, sigurnu razmjenu podataka i aktivno učešće potrošača u energetskom sistemu.
Kako poručuju iz CEDIS-a, nova brojila ne predstavljaju samo tehnički napredak, već ključnu kariku u transformaciji odnosa između potrošača, distributera i države – u skladu sa evropskom politikom zelene i digitalne tranzicije.
– Ovo je strateški korak ka usklađivanju sa zahtjevima novog Zakona o energetici i potpunim transponovanjem Direktive (EU) 2019/944, članova 19 do 21, kojima se uređuju prava potrošača, pristup podacima o potrošnji i interoperabilnost mjernih sistema – kazali su iz CEDIS-a.
Direktiva (EU) 2019/944 jasno propisuje da svaki korisnik ima pravo da, bez posrednika, pristupi svojim podacima o potrošnji i da ti podaci moraju biti dostupni u realnom vremenu, u formatu koji je jednostavan i razumljiv.
– Nova brojila će omogućiti upravo to – potrošač će moći da putem aplikacije vidi trenutnu potrošnju, istoriju i prosječne vrijednosti, što podstiče racionalnije korišćenje energije i veću energetsku efikasnost. Nabavka i ugradnja novih pametnih brojila biće sprovedena kroz međunarodni tender pod okriljem EBRD-a, čime se obezbjeđuje transparentnost i konkurentnost procesa. Projekat je planiran da se realizuje fazno, a cilj je da u narednim godinama Crna Gora dobije u potpunosti digitalizovan, interoperabilan i održiv sistem mjerenja električne energije – kazali su iz CEDISA.
Oni napominju da je Crna Gora među prvim državama u regionu koja je još prije više od decenije uvela prvu generaciju pametnih brojila.
– Taj korak omogućio je značajno smanjenje tehničkih i netehničkih gubitaka, kao i automatizovano očitavanje podataka. Međutim, brojila prve generacije, iako napredna za svoje vrijeme, ne zadovoljavaju više standarde koji danas važe u Evropskoj uniji. Savremeni evropski sistemi, poput italijanskog Open meter projekta ili francuskog Linky sistema, zasnovani su na principima interoperabilnosti, otvorenih standarda i potrošačke transparentnosti. To znači da brojilo više nije samo „uređaj za očitavanje potrošnje“, već komunikacioni čvor koji povezuje potrošača, distributera i tržište električne energije u jedinstven digitalni ekosistem – ističu iz CEDIS-a.
Interoperabilnost u kontekstu pametnih brojila, kako naglašavaju, znači da uređaji različitih proizvođača i softverskih platformi mogu međusobno komunicirati i razmjenjivati podatke na siguran i standardizovan način.
– Time se izbjegava zatvorenost sistema i stvaranje tehničkih „ostrva“ koja ograničavaju izbor potrošača i razvoj novih usluga. U praksi, interoperabilnost omogućava da potrošač bez obzira na to ko je njegov snabdjevač ili kakvo brojilo koristi, ima jednak pristup podacima o potrošnji, bilo putem mobilne aplikacije, kućnog displeja ili web platforme. Istovremeno, distributeri i regulatorna tijela imaju pouzdane, standardizovane podatke koji se mogu analizirati, dijeliti i koristiti za planiranje razvoja mreže – kazali su iz CEDIS-a.
Dodaju da nova generacija brojila ne donosi samo preciznije mjerenje, već mijenja način na koji potrošač učestvuje u energetskom sistemu. Navode da su transparentnost i interoperabilnost ključ da građani postanu aktivni učesnici tržišta, a ne samo pasivni korisnici električne energije
– Italija, kao pionir pametnog mjerenja u Evropi, trenutno sprovodi „Piano di messa in servizio del sistema di smart metering 2G“, kojim se zamjenjuje oko 40 miliona brojila prve generacije. Njihov sistem Open meter zasnovan je upravo na otvorenoj, interoperabilnoj arhitekturi i omogućava lokalno očitavanje podataka u stvarnom vremenu.
Slične programe već sprovode Francuska (Linky), Španija (Prime Alliance) i Njemačka (Smart Meter Gateway). Crna Gora će se, uvođenjem interoperabilnih brojila, svrstati među zemlje koje građanima omogućavaju potpunu kontrolu nad sopstvenom potrošnjom i aktivno učešće u energetskoj tranziciji – kažu iz CEDIS-a.
Kako su poručili na kraju uvođenje pametnih brojila druge generacije ne predstavlja samo tehničku modernizaciju – to je transformacija odnosa između potrošača, distributera i države.
– Crna Gora tako postaje dio evropskog puta digitalne energetske tranzicije, u kojoj svaki građanin ima pravo da zna, razumije i upravlja svojom potrošnjom energije – kazali su iz CEDIS-a.
Izvor: Pobjeda