„Važno je napomenuti da je Vlada Crne Gore, u toku 2017. godine intenzivirala aktivnosti na unapređenju zakonodavnog okvira za sezonsko zapošljavanje, uz podršku Njemačke organizacije za međunarodnu saradnju (GIZ), nakon čega je formirana radna grupa za izradu zakonskog rješenja, u okviru ranijeg Ministarstva turizma. Kako radna grupa nije postigla dogovor i usaglasila tekst nacrta tog zakona, Ministarstvo rada, zapošljavanja i socijalnog dijaloga, formiralo je novu radnu grupu, sa jasnim ciljem, normiranje pitanja zaposlenih stalnih sezonaca, uz razmatranje najprihvatljivijeg modela, onog koje bi trenutno odgovaralo prilikama u državi, a ujedno zadovoljilo potrebe privrede. Dakle, važno je bilo izraditi konkretno zakonsko rješenje koje bi bilo primjenjivo u praksi, što je i urađeno kroz nacrt zakona koji je predložila radna grupa i koji je trenutno na javnoj raspravi“, navodi ministarka u saopštenju.
Cilj zakona je, kaže, obezbjeđivanje pravne sigurnosti za sezonske radnike kroz uvođenje instituta „stalnog sezonca“, omogućavanje kontinuiteta radnog odnosa u sezonskim djelatnostima i unaprijeđenje socijalne sigurnosti kroz obaveze poslodavaca da stalnom sezonca prijavi na penzijsko i invladisko osiguranje u produženom trajanju za period kada on faktički ne radi.
„Ovaj zakon donosi i obavezu poslodavaca da ponudi stalnom sezoncu zaposlenje u narednoj sezoni, čime se podstiče sigurnost na tržištu rada kako za zaposlenog tako i za poslodavca. Kroz donošenje navedenog zakonskog rješenja obezbjediće se lakši pristup tržištu rada za vrijeme obavljanja sezonskih poslova kao i prava stalnog sezonca, te samog poslodavca i uloga Zavoda za zapošljavanje Crne Gore u periodu kada se ne obavlja sezonski posao. Navedenim propisom želi se postići efikasnije zapošljavanje domaće radne snage za period obavljanja sezonskih poslova, regulisanje zakonodavnog okvira kako bi se omogućila fleksibilnost u ovoj oblasti, kao i aktivno učešće svih relevantnih institucija u sprovođenju ove aktivnosti“, dodaju u saopštenju.
Dodatno, zakon predviđa fiskalne olakšice i penzijsko i invalidsko osiguranje u produženom trajanju za stalne sezonce, što doprinosi povećanju privlačnosti sezonskog rada i smanjenje neformalne ekonomije.
Ključni elementi Zakona o stalnom sezoncu ogledaju se u sljedećem:
• Stalni sezonac – uvodi se novi pravni institut kojim se uređuje status zaposlenog koji se svake godine angažuju na sezonskim poslovima kod istog poslodavca. Ovim zakonom im se garantuje zaposlenje kod istog poslodavca u narednoj sezoni, kao i penzijsko i invalidsko osiguranje u produženom trajanju za period kada stalni sezonac faktički ne radi;
• Obaveze poslodavca – poslodavac je dužan da prijavi stalnog sezonca na socijalno osiguranje, koje podrazumjeva penzijsko i invalidsko osiguranje u produženom trajanju i ponudi mu nastavak radnog odnosa u narednoj sezoni pod istim ili boljim uslovima;
• Prava stalnog sezonca – stalni sezonci ostvaruju pravo na zaradu, zaštitu i zdravlje na radu, sindikalno organizovanje, kao i na novčanu pomoć kod Zavoda za zapošljavanje Crne Gore tokom perioda u kojem su prijavljeni na penzijsko i invalidsko osiguranje u produženom trajanju, kao i mogućnost radnog angažovanja, po osnovu ugovora o radnom angažovanju kod drugog poslodavca, za vrijeme kada ne radi;
• Kaznene odredbe – zakon predviđa sankcije za poslodavce koji ne ispune obaveze u vezi sa prijavljivanjem stalnog sezonca, ponude ugovora za narednu sezonu, uslovima rada, kao i sankcije u slučaju zloupotrebe instituta stalnog sezonca.
Ujedno, Ministarstvo kroz predloženi nacrt predviđa dodatno sigurnost za korisnike materijalnog obezbjeđenja porodice, smatrajući neophodnim dodatno osnaživanje radno sposobnih korisnika navedenog socijalnog davanja, na način što stalni sezonac koji je korisnik prava na materijalno obezbjeđenje porodice, ne gubi pravo na korišćenje prava na materijalno obebjeđenje porodice u periodu od godinu dana, od dana zasnivanja radnog odnosa po osnovu ugovora za stalnog sezonca.
Pri izradi Nacrta zakona radna grupa koja je prvobitno formirana 5. juna 2024. godine, imala je obezbjeđenu ekspertsku podršku GIZ-a, koji ima veliko iskustvo iz oblasti sezonskog zapošljavanja.
Radna grupa se sastojala od predstavnika relevantnih ministarstava unutar Vlade Crne Gore, socijlanih partnera, kao i predstavnika GIZ-a koji su pružili svoju ekspertsku podršku.
Nacrt zakona o stalnom sezoncu se trenutno nalazi na javnoj raspravi koja je objavljena 2. aprila 2025. godine i traje do 22. aprila 2025. godine.
Donošenje ovog propisa, nakon isteka roka za podnošenje predloga i sugestija kroz postupak javne rasprave od strane zainteresovane javnosti, zahtijeva sačinjavanje izvještaja o sprovođenju iste u roku od 15 dana od dana isteka.
Nadalje, Nacrt zakona se upućuje u unutrašnje Vladine procedure i pribavljanje mišljenja nadležnih institucija, u okviru svojih nadležnosti, te nakon toga upućivanja Vladi CG na utvrđivanje, te Skupštini Crne Gore na usvajanje.
Ministarstvo rada, zapošljavanja i socijalnog dijaloga će nastaviti rad na unapređenju pravnog okviru u dijelu zapošljavanja, konkretno i na stalnim sezonskim poslovima, i kroz dodatna rješenja koja će biti na korist privredi, stvarajući sigurnost za zaposlene i samu privredu.
