Profesionalizacija i depolitizacija upravljačkih struktura preduslov za uspješan rad državnih preduzeća

Raičković ocjenjuje da se preduzeća u državnom vlasništvu često suočavaju sa izazovima zbog političkog uticaja na menadžment, te smatra da profesionalizacija i depolitizacija upravljačkih struktura nijesu samo poželjne, već i neophodne za njihov uspjeh.

POBJEDA: Koji su glavni projekti koje je Asocijacija menadžera realizovala tokom 2024. godine?

RAIČKOVIĆ: Prethodna godina bila je izuzetno uspješna za Asocijaciju menadžera Crne Gore (AMM). Fokusirali smo se na aktivnosti koje promovišu izvrsnost, inovacije i unapređenje liderskih i menadžerskih vještina.

Najprije bih istakao godišnju nagradu AMM-a, koja je postala prestižni simbol priznanja za najuspješnije menadžere, preduzetnike i poslodavce, jednom riječju poslovne lidere. Tradicionalni institucionalni pokrovitelj je Vlada Crne Gore, a podršku daju Glavni grad Podgorica, poslovne organizacije i kompanije, tako da ovo nije samo izbor najuspješnijih, već se u prvi plan stavljaju konkretni rezultati, kompetencije, društvena odgovornost i doprinos lidera razvoju privrede. Proces izbora nagrađenih odvija se kroz javni konkurs koji omogućava prepoznavanje i promociju najboljih praksi u poslovanju. Zbog svega navedenog i naglašenog interesovanja, kao i ugleda koji kod poslovne zajednice uživa, godišnja nagrada AMM-a je postala najprestižnija nagrada na nacionalnom nivou, koju dodjeljuje struka. Upravo je raspisan javni konkurs za dodjelu nagrade za 2024. godinu i biće otvoren do 16. februra. Takođe, 2024. godine smo značajno doprinijeli zakonodavnom okviru kroz rad naših predstavnika u različitim tijelima i radnim grupama, u cilju kreiranja što boljeg biznis ambijenta.

Kraj godine obilježio je doprinos našeg ekspertskog tima i predstavnika u radnoj grupi za izradu nacrta zakona o privrednim društvima u vlasništvu države. Sa posebnim interesovanjem smo, kao krovna organizacija koja se više od deceniju bavi oblastima menadžmenta, liderstva i najboljim praksama u oblasti korporativnog upravljanja, ispratili ovaj proces. Polazeći od značaja koji ovaj zakon ima za kompletnu privredu Crne Gore, rekao bih da će biti značajan i za niz drugih ekonomskih i društvenih procesa. Opredijelili smo da ekspertski tim koji će raditi i dati prijedloge i stavove AMM-a čine: Nebojša Šćekić – predsjednik CEO Foruma AMM-a, Slavoljub Popadić – predsjednik Skupštine AMM-a, Zoran Savić – zamjenik predsjednika AMM-a, Branko Mitrović – potpredsjednik za strateški menadžment i korporativne poslove, kao i moja malenkost.

Vjerujem da su naši stručnjaci, koji dolaze iz različitih sektora privrede, sa velikim iskustvom u oblasti korporativnog upravljanja, predložili kvalitetne prijedloge koji bi mogli doprinijeti većem stepenu profesionalizacije, depolitizacije, kao i efikasnom upravljanju i primjeni visokih korporativnih standarda. Donošenjem kvalitetnog zakonskog rješenja u ovoj oblasti stvorio bi se moderan okvir koji bi rad preduzeća u državnom vlasništu unaprijedio, a posebno preduzeća od strateškog nacionalnog interesa. Organizovali smo i nacionalnu konferenciju o vještačkoj inteligenciji, koja je okupila niz stručnjaka kako bismo istakli značaj upotrebe AI, digitalne transformacije i naprednih tehnologija za privredu, kao i unapređenje servisa koji državna administracija treba da pruži građanima i biznis zajednici. Ovaj događaj je naše odbore za AI i napredne tehnologije i Odbor za digitalnu transformaciju, kao i samu asocijaciju pozicionirao kao jednog od lidera u inovacijama, takođe i otvorio nove teme za razmatranje, poput primjene AI u javnim uslugama i privatnom sektoru. Pored toga, kroz projekat i podršku formiranju Asocijacije liderki Crne Gore, nastavili smo da promovišemo rodnu ravnopravnost i osnaživanje žena na liderskim pozicijama u svim sferama poslovnog i društvenog života.

Kroz Network Night događaje i tematske forume povezivali smo stručnjake, preduzetnike i kompanije, omogućavajući razmjenu iskustava i ideja.

Ovakvim aktivnostima izgrađen je jak poslovni network, a proaktivan pristup i učešće naših predstavnika na različitim konferencijama, panelima, kao i osvrt na ključne poslovne teme u medijma, takođe su obilježili djelovanje naše organizacije u prethodnoj godini.

Raduje me da je Asocijaciji pristupio značajan broj novih kompanija, čime se nastavio snažan trend rasta, a događaji koje smo organizovali su bili izuzetno posjećeni. Iz tog ugla mogu ocijeniti da je 2024. godina za članstvo i novoizabrano rukovodstvo bila izuzetno uspješna.

POBJEDA: Kako ocjenjujete kvalitet crnogorskih menadžera? Koliki je značaj menadžera u ekonomiji jedne zemlje?

RAIČKOVIĆ: Crnogorski menadžeri su u posljednjoj deceniji značajno napredovali. Tome su svakako dale doprinos i strane korporacije koje posluju u Crnoj Gori i puno ulažu u edukaciju svog kadra, što je dodatni benefit kvalitetnih stranih direktnih investicija.

Bez obzira na to, još uvijek se osjeća nedostatak kvalitetnog menadžerskog kadra i ulaganja kod malih i srednjih preduzeća (MSP), tako da je neophodno raditi na stvaranju kvalitetne kadrovske baze, kako u privatnom, tako i u javnom sektoru. Posebno je važno da se unaprijede liderske i menadžerske vještine u lokalnim samoupravama i državnim preduzećima, jer to direktno utiče na kvalitet usluga za građane i privredu. Asocijacija menadžera, kao krovna i vodeća liderska i menadžerska organizacija u Crnoj Gori, od svog osnivanja posvećena je unapređenju znanja i vještina, kao i visokom stepenu profesionalizacije i depolitizacije. U narednom periodu ćemo još više raditi na razvoju kvalitetnih edukativnih programa, treninzima i mentorstvu. Unapređujući znanja naših članova, povezivanjem i razmjenom iskustava, stvaramo mrežu koja promoviše izvrsnost i kompetencije. Menadžeri su jedan od ključnih faktora za ekonomski razvoj – oni su kreatori strategija, nosioci promjena i lideri timova koji pokreću kompanije naprijed. Kroz naše aktivnosti, cilj nam je da svaki menadžer u Crnoj Gori ima priliku da se profesionalno razvija i doprinese napretku društva.

POBJEDA: Da li ste zadovoljni kvalitetom upravljanja u preduzećima koja su u većinskom državnom vlasništvu? Da li bi pri izboru menadžmenta u tim preduzećima trebalo smanjiti politički, odnosno partijski uticaj?

RAIČKOVIĆ: Preduzeća u državnom vlasništvu često se suočavaju sa izazovima zbog političkog uticaja na menadžment. Smatramo da profesionalizacija i depolitizacija upravljačkih struktura nijesu samo poželjne, već i neophodne za njihov uspjeh. Kao što sam istakao, kroz naše aktivnosti u radnoj grupi za izradu nacrta zakona o privrednim društvima u državnom vlasništvu, predložili smo jasne kriterijume za izbor menadžera i članova upravljačkih odbora, kao i obavezu kontinuirane edukacije. Takođe, smatramo da je ključno ograničiti politički uticaj na kadriranje i omogućiti liderima kompanija profesionalnu autonomiju. Naš cilj je da javna preduzeća budu primjer efikasnosti, transparentnosti i odgovornosti.

POBJEDA: Kako ocjenjujete poslovni ambijent i investicionu klimu u Crnoj Gori? Da li ste zadovoljni tim poslovnim ambijentom i što bi trebalo uraditi da bi on u Crnoj Gori bio povoljniji za privredu i privlačniji za investitore?

RAIČKOVIĆ: Crna Gora ima značajan potencijal za privlačenje investicija, ali poslovni ambijent i dalje opterećuju administrativne barijere i nestabilna zakonska regulativa. AMM se zalaže za smanjenje birokratije, digitalizaciju poslovnih procesa i uvođenje standarda što bi doprinijelo većoj transparentnosti i efikasnosti. Postoji određena doza zabrinutost zbog rasta javne potrošnje i zaduženja, zbog čega smatramo da je neophodno po svim budžetskim potrošačkim jedinicama sprovesti snažne mjere štednje i racionalizacije. Naša preporuka je da se još snažnije radi na kreiranju atraktivnog investicionog ambijenta, kao i da se na nivou države i lokalnih samouprava urade kvalitetni projekti koji bi pospiješili još veće kapitalne investicije, koje bi bile zamajac ekonomskom razvoju naše države.