Biznis CG Portal o biznisu, politici i inovacijama u Crnoj Gori
Povezani članci
U prethodnih 16 mjeseci, otkako je Crna Gora bila meta snažnog sajber napada, urađeno je više nego što je učinjeno za čitav prethodni period od kada je naša država počela da se bavi pitanjem sajber bezbjednosti, kazao je u intervjuu za “Dan” ministar javne uprave Maraš Dukaj. Ministar, između ostalog, najavljuje uspostavljanje nove elektronske usluge – onlajn pregled kazni, koja će obezbijediti mogućnost elektronske provjere prekršajne i kaznene evidencije, sa mogućnošću elektronskog plaćanja kazne.
Kako biste u ovom trenutku ocijenili sajber bezbjednost Crne Gore i koliko je ona osnažena u odnosu na sajber napad iz avgusta 2022. godine?
Stanje sajber bezbjednosti Crne Gore danas, u odnosu na avgust 2022. godine, neuporedivo je bolje. Apsolutne sigurnosti nema. Ona ne postoji ni u tehnološki najrazvijenijim društvima, ali postoji nivo na kojem su razvijena društva.
Danas imamo neprestani stručni nadzor nad našom informacionom infrastrukturom, imamo završen novi Zakon o informacionoj bezbjednosti, koji će nakon usvajanja omogućiti obrazovanje Agencije za sajber bezbjednost. Imamo procedure po najvišim standardima, partnerstvo i unutar NATO-a i u okviru EU, a sa nekim državama i pojedinačno. Najvažnije – imamo stručne ljude. Imali smo ih i ranije, ali sada smo sistemskim rješenjima, podizanjem zarade stručnjacima ne samo iz oblasti informacione bezbjednosti, već i digitalizacije, kao i strateškim pristupom, znatno unaprijedili kadrovski okvir. Moramo nastaviti da ulažemo u znanje i jačanje kadrova. Na inicijativu Ministarstva javne uprave, Vlada Crne Gore je u 2023. godini prepoznala digitalizaciju javne uprave i njenu digitalnu transformaciju kao jedan od prioriteta, i u tom smislu, u cilju jačanja kadrovskih kapaciteta i zadržavanja eksperata u ovoj oblasti, obezbijedilo dodatak na zaradu u iznosu do 30 odsto.
Da li je državna informaciona strukture bila meta sajber napada u minuloj godini i, ako jeste, kakvog intenziteta su bili ti napadi? Mogu li se očekivati napadi slični onom iz 2022. godine?
I tokom protekle godine državna informaciona infrastruktura bila je meta sajber napada. Svjedoci ste činjenice da je 14. novembra veb-portal Vlade www.gov.me u pojedinim trenucima bio nedostupan, što je bila posledica intenzivnih DDOS napada na portal. Zahvaljujući adekvatnoj reakciji vladinog tima za odgovor na računarske incidente (CIRT – Computer Incident Response Team), kao i Direkcije za infrastrukturu u Ministarstvu javne uprave, taj napad je pravovremeno neutralisan. Uspješnoj odbrani su doprinijele i pripremljene metode za odgovor na ovakav scenario, kao i višestruke mjere zaštite.
Izborni procesi koji su za nama takođe su bili praćeni sajber napadima na određene portale i infrastrukturu. Od avgusta 2022. godine ekosistem zaštite infrastrukture ojačan je softverskim alatima, formiran je vladin CIRT sa operativnom funkcijom odgovora na incident, uveden 24/7 sistem nadzora, realizovan veliki broj obuka i treninga, uspostavljena razmjena IOC-a sa Belgijskim CIRT-om.
DAN
