Biznis CG Portal o biznisu, politici i inovacijama u Crnoj Gori
Povezani članci
Nacrt crnogorskog zakona o solidarnom doprinosu, kojim se predviđa uvođenje dodatnog poreza za firme sa najvećom dobiti, nalazi se na javnoj raspravi do 20. marta. Nakon toga će Ministarstvo finansija razmotriti sve primjedbe koje dobije, napraviti predlog zakona i uputiti ga Vladi na razmatranje, a ako dobije njenu podršku biće poslat Skupštini na konačno usvajanje. Prve reakcije na nacrt zakona poslovnih udruženja, ali i opozicije su bile izrazito negativne sa akcentom na to da se urušava poslovni ambijent i da je neodrživa tolika česta promjena poreske politike, ali i da Vlada time kažnjava uspješne firme.
Osnov za uvođenje ovakvog vanrednog oblika oporezivanja, Ministarstvo vidi u tome što je Crna Gora kandidat za ulazak u Evropsku uniju i da treba da prati i evropsku poresku politiku. Uredbom Evropskog savjeta od 6. oktobra 2022. godine predlaže se članicama uvođenje ovakvog oblika poreza koji se u prevodu naziva “obavezni privremeni solidarni doprinos”. U obrazloženju te uredbe EU, se navodi da je primijećeno da su kompanije iz pojedinih oblasti tokom protekle krize značajno povećali profit korišćenjem položaja na tržištu i rasta cijena, kao i da bi te firme trebalo da snose veći teret krize koja je značajno pogodila građane i državne finansije.
Ova vrsta dodatnog poreza u EU prevashodno se na početku odnosila na kompanije iz oblasti naftnih derivata, gasa i uglja, ali je u mnogim zemljama proširena i na proizvođače i trgovce farmaceutskim proizvodima, banke i velike trgovačke lance.
U crnogorskom nacrtu nisu navedene djelatnosti već bi se on odnosio na sve kompanije koje imaju prihod veći od pet miliona eura i rast dobiti u odnosu na prethodne četiri godine.
“Osnovicu solidarnog doprinosa za 2023. godinu i 2024. godinu, čini oporeziva dobit obveznika za 2022. godinu i 2023. godinu, utvrđena u poreskom bilansu u skladu sa odredbama Zakona o porezu na dobit pravnih lica umanjena za iznos uprosječene oporezive dobiti obveznika utvrđene u poreskim bilansima za 2018, 2019, 2020. i 2021. godinu, uvećane za 20 odsto. Poreski period za koji se obračunava i plaća porez na solidarni doprinos su kalendarska 2023. godina i 2024. godina. Stopa solidarnog doprinosa je proporcionalna i iznosi 33 odsto”, navedeno je u nacrtu.
Iz Ministarstva su naveli i primjere kompanije koja je u 2022. godini imala oporezivu dobit od 200 hiljada eura, a u protekle četiri godine je prosjek dobiti bio 100 hiljada. Njoj bi osnovica za obračun ovog poreza bila 200 hiljada minus 100 hiljada koje je uvećano za 20 odsto (200.000 – 120.000). Tako bi osnovica bila 80 hiljada, a iznos poreza od 33 odsto bio bi 26.400 eura. Odnosno kompanija bi na dobit od 200 hiljada platila redovni porez na dobit od 15 odsto – 30 hiljada i dodatni od 26.400, odnosno ukupno 56.400. To znači da bi država, na ovom primjeru dobila, 28 odsto od profita kompanije.
Iz Američke privredne komore u Crnoj Gori su naveli da ovaj porez, za njih, predstavlja nedopustivo opterećenje i svojevrsno kažnjavanje uspješnih kompanija, te ukazuje na lošu praksu donošenja mjera koje konstantno destimulišu poslovni ambijent.
I Unija poslodavaca je protiv ovog predloga jer se novi namet uvodi bez konsultacije sa privredom, i kažu da je rađen na brzinu, da procjena uticaja na privredu nije izvršena, da se ne može zaključiti na koliki će se broj subjekata odnositi, kao i da se njime neće postići promovisani cilj – oporezivanje ekstraprofita.
Zakon o solidarnom doprinosu udar je na crnogorsku privredu, ocijenjeno je iz Privredne komore i navedeno da se radi o zakonskom predlogu koji uvodi dodatne i neočekivane obaveze za preduzeća kao nosioce privredne aktivnosti i izrazili su eksplicitan stav da ovakav namet crnogorska privreda ne može izdržati.
Reagovalo je i Crnogorsko udruženje poslodavaca koje je saopštilo da namjeravano uvođenje dodatnog oporezivanja profita preduzeća, nesumnjivo, predstavlja mjeru sa potencijalno nesagledivim štetnim posljedicama po privredu Crne Gore. Asocijacija menadžera Crne Gore je nakon sastanka sa ministrom finansija Aleksandrom Damjanovićem izdejstvovala produženje roka za javnu raspravu.
Državni sekretar u Ministarstvu finansija Ilija Vukčević kazao je da je reakcija dijela krupne privrede na novu kriznu mjeru ishitrena i da je svrha javne rasprave da se dođe do najboljeg zakonskog teksta. On je kazao da bi se ovaj doprinos odnosio na mali dio privrede.
“Definisanje sektora primjene ovog fiskalnog oblika je upravo glavni cilj javne rasprave, pored unapređenja zakonskog teksta. Iako u ovom trenutku ne postoje definitivna rješenja, neki sektori se nameću kao prioriteti”, kazao je Vukčević, navodeći za primjer da su sektori energetike, trgovine i bankarstva ostvarili enormnu dobit.
BiH: Prvo investitori, pa ekstra profit
Bosna i Hercegovina još nije spremna za donošenje zakona o dodatnom porezu na dobit poput onog koji je krajem 2022. godine donesen u Hrvatskoj i koji je popularno nazvan porez na ekstra profit, stav je naših sagovornika.
Zakon je u susjednoj nam državi izazvao veliko nezadovoljstvo, prije svega poslodavaca, a poslodavci u našoj zemlji stava su da bi prije donošenja ovakvog zakona trebalo mnogo toga sagledati i pronaći adekvatna rješenja koja će u konačnici biti stimulativna za kompanije.
”BiH u principu ima relativno nizak porez na dobit od 10 odsto, još je jedino u regiji u Crnoj Gori niža stopa, oko 9 odsto. Ono što je mana tog sistema je da ne postoje neke olakšice koje bi koristio veći broj kompanija. Danas imamo olakšice koje su vrlo selektivno primjenjive. Znači, dodatni porez na dobit bi mogao nekad biti opcija, ali na način da se razradi da postoje olakšice u najmanju ruku za reinvestiranje ili za izvoz, kao što je bilo ranije. Očito je da moramo raditi na tome da se napravi porez koji bi bio stimulativan za razvoj privrede, za nove investicije, za razvoj kompanija. Danas je on stimulativan samo da se izvuče novac. To je tema koju treba otvoriti, ali i sagledati sve pozitivne i negativne strane tog poreza”, kazao je Adnan Smailbegović iz Udruženja poslodavaca Federacije BiH, dodajući da treba praviti zakon koji će dugoročno riješiti neka pitanja na način da se dobiju neke porezne stimulacije ukoliko se povećaju investicije da bi se moglo dalje razvijati kompaniju.
Opširnije u Vijestima
