Biznis CG Portal o biznisu, politici i inovacijama u Crnoj Gori
Povezani članci
EU gubi trku s Kinom u Africi: prije svega jer sporo donosi odluke, izvozi apstraktne vrijednosti i visoke standarde i jer se ponaša paternalistički.
To u Africi ne prolazi – proizlazi iz studije Fondacije Fridrih Nauman.
Autoput vijuga metropolom poput džinovske rijeke na stubovima: proteže se 27 kilometara kroz srce Najrobija i povezuje centar prijestonice Kenije sa najvećim aerodromom u zemlji. Otvoren je maja ove godine, da bi doprinio rasterećenju saobraćaja u gradu sa 4,5 miliona stanovnika. Izgradnja – pod kineskim rukovodstvom – trajala je samo dvije godine, piše DW.
Kina je sa svojim Novim putem svile tek nedavno stigla u Afriku, i tamo stiče sve veći ugled kao partner – potiskujući sve više EU koja je na kontinetu pristuna vekovima, doduše u prošlosti u vidu evropskih kolonijalnih sila.
Studija Fondacije Fridrih Nojman
Studija “Sukob sistema. Afrička percepcija EU i angažman Kine” koju je u junu objavila Fondacija Fridrih Nauman (FDP) – i koja se bavi aktuelnom, oštrom konkurenciju između EU i Kine, dva najveća trgovinska partnera Afrike – pokazuje da se Kina približava EU na mnogim frontovima u Africi, uključujući i tamo gdje se tradicionalno pretpostavlja da EU ima neprikosnoveno vođstvo.
Za studiju je anketirano 1014 donosilaca odluka iz 25 zemalja Afrike, uglavnom iz akademske zajednice, zaposleni u nevladinim organizacijama, novinari, državni službenici i oni iz regionalnih ekonomskih tela u Africi. Onlajn ankete je krajem 2021. sproveo kenijski trust mozgova IREN (Inter Region Economic Network).
Njihovi odgovori daju sliku Evropske Unije koja prvenstveno pokušava da izvozi apstraktne, moralne vrijednosti u Afriku – dok konkrene stvari, krediti, bageri i radnici dolaze iz Kine.
I Kina i EU vode dužničku diplomatiju u Africi.
Važan rezultat sudije i sledeće: Zapad optužuje Kinu da zemlje u razvoju stavlja u “dužničke zamke” nudeći neodržive zajmove za projekte u okviru svog Novog puta svile, koji se onda mogu iskoristiti za politički uticaj ili ustupke od geostrateške važnosti za Kinu.
Ova sporna teorija je, međutim, opovrgnuta.
Jer, Kina i EU su slično ocijenjene u pogledu aspekta jačanja ekonomske politike “zamke duga” u Africi – EU je dobila samo neznatno bolju ocjenu 4,6 od Kine koja je ocijenjena sa 4,9.
Upadljivo je da je – u percepciji donosilaca odluka u Africi – EU bolja u većini na listi od 17 kriterijuma: To su na primjer socijalni standardi, obezbjeđivanje posla za lokalno stanovništvo, ekološki standardi i kvalitet proizvoda.
Kina prednjači samo kod četiri kriterijuma – brže donosi odluke, brže realizuju projekte, manje se miješa u unutrašnje stvari– i ima nešto manje skrupula kada je u pitanju korišćenje korupcionaških mreža od EU.
Međutim, EU je u velikoj meri bila saučesnik u nezakonitim finansijskim tokovima iz Afrike i praksi izbjegavanja poreza, navodi se u studiji. Procjenjuje se da afričke zemlje na taj način gube 88,6 milijardi dolara godišnje. Stav EU je “unilateralan i diskriminatorski” i prebacuje krivicu na zemlje u razvoju, uprkos tome što su evropske zemlje poput Belgije, Nemačke, Španije i UK među deset najboljih destinacija za ileglane finansijke transfere novca iz Afrike. Godišnje se samo 0,5% od nezakonitog bjekstva kapitala vraća na kontinent.
Afrika Kinu doživljava kao vršnjaka, a EU kao…
Očigledno, Kina ima mnogo bolje rezultate od EU po kriterijumima koji su najvažniji za Afriku, što joj daje superiornu ukupnu prednost u tome da djeluje privlačno.
Kina napreduje kao jedinstvena zemlja sa brzim donošenjem odluka – dok mnogo nacija unutar EU, sa svojim različitim stavovima o bilo kojoj temi, pogoršavaju sporost donošenja odluka.
Koautor studije Šikvati: EU ima zastareli pogled na Afriku
Za kenijskog ekonomistu i koautora studije Džejmsa Šikvatija, ovo je suština stvari:
“Evropljani su se zaglibili u svoj zastareli pogled na Afriku”, kaže Šikvati u intervjuu za DW.
Oni diktiraju Afrikancima šta im treba i zarobljeni su u sopstvenom sistemu vrednosti, što ih sputava. Evropa pridaje značaj upravljanju, Kinezi opipljivoj infrastrukturi:
“Pitaju: Koji put treba da se gradi i gde? Ali EU prvo proverava koliko insekata hoda po njemu”, kaže Šikvati, i dodaje smejući se: “U Africi to tako ne funkcioniše”.
“EU mora da svoje investicione planove i pristupe prilagodi konkretnim regionima i bude fleksibilna. Kada se radi o Africi, to znači da treba da nudi konkurentnu i strateški orijentisanu politiku umjesto da se bori protiv statusa kvo”, kaže Šikvati. To je stara Evropa, ali traži se novo razmišljanje.
“Afrika, to nisu samo o migranti koji dolaze. Afrika nudi i ogromne mogućnosti za ulaganja i razvoj.”
Prema riječima ovog ekonomiste, samo četiri odsto kineskih investicija ide u Afriku. Ostatak novca ide u SAD, Evropu i druge regione. Ali tih četiri odsto je za manje od 20 godina mnogo donelo siromašnim afričkim zemljama i istovremeno ojačalo uticaj Kine kao najvažnijeg trgovinskog partnera na kontinentu.
“Važno je insistirati na tome da vlade sistematski sprovode demokratske izbore i da se ljudska prava još više poštuju”, naglašava Šikvati i dodaje: “Ali to neće doneti veliku promenu za afričke zemlje”.
